Schimmel aan de onderzijde van de dakplaten

Onze garage is net als het huis meer dan dertig jaar oud. Wie een plat dak heeft, kent het gevaar van een lekkage. Deze blogpost gaat echter over een ander risico: condensatie en schimmel.

Beginnen bij het begin: Condens op het raam

Toen we hier net kwamen wonen was het zomer, juli 2020 om precies te zijn. Het was heet en toen we de sleutel kregen was het gras inmiddels helemaal geel. Van condensatie was nog geen sprake, behalve in de kruipruimte, bleek later. In de winter zagen we echter op het enkel glas in de garage wel condensvorming. Dat is niet zo verwonderlijk, aangezien het raam koud is en de relatief warme vochtige lucht afkoelt en het vocht niet langer vast kan houden.

Nieuwe kozijnen en beperkte ventilatie

De garage vond ik altijd al een uitdagend onderdeel als het aan kwam op vocht, condens en ventilatie. Met vocht doel ik dan op het regenwater dat op het platte dak valt. Dat is prima, zolang het netjes wordt afgevoerd. Toch blijft er altijd de twijfel of het dak echt nergens lekt. Die zorg is een stuk kleiner sinds het aanbrengen van een witte reflecterende coatinglaag op het zwarte bitumen. Deze laag is primair bedoelt om licht en bijbehorende zonnewarmte te reflecteren, maar heeft dus ook als voordeel dat het een extra laag vormt op de bestaande dakbedekking.

Dan is er het risico van condens. Koude oppervlakken krijgen dus te maken met een bovengemiddelde hoeveelheid vocht. Niet erg voor glas, maar wel minder voor de kit aan de onderzijde van een raam. Afgebrokkelende kit en schimmel komen vaak voor in relatie met enkel glas.

Op het gebied van ventilatie had ik ook nog wat vraagtekens. Er was wel ventilatie in de vorm van een ventilatierooster boven de ramen aan 1 zijde van de garage. Echter ventileren werkt het beste als het vrij rond kan stromen. Zelf ben ik niet zo’n fan van ventilatieroosters, aangezien het al snel erg koud wordt achter het glas. Die kou zakt naar beneden en ‘stroomt’ over de vloer. Binnen een mum van tijd voelt alles koud, zelfs met de verwarming aan. Kortom, de ventilatie was nog niet op het peil zoals ik voor ogen had. Dat bleek niet al te veel later…

Oude keuken gesloopt: schimmel tegen dakplaten

In de garage stond een oude keuken, vermoedelijk nog gezet door de eerste bewoner. Het was absoluut geen hoogstaand geheel. Het zou mij niet verbazen als het een tweedehandse was en creatief zelf op maat gemaakt voor dat deel in de garage. We hebben recentelijk besloten deze af te breken omdat het voor ons niet functioneel is en we de betreffende muur willen gebruiken voor de plaatsing van een warmtepomp en boiler. Kortom, een stukje verduurzaming in plaats van een oud geheel dat te weinig meerwaarde bood. Daar moet ik overigens aan toevoegen dat we de kastjes vonden stinken. Een muffe lucht die doet denken aan nat hout.

Tijdens het slopen kreeg ik aan de bovenzijde een inkijkje in de samenstelling van het geheel onder de dakbedekking. Ik hoefde niet ver te kijken en zag vochtig hout met schimmel. Ai, mijn zorgen waren terecht. De combinatie van beter isoleren, condensvorming en beperkte ventilatie vormen samen het recept voor deze uitkomst. Achter de keukenkastjes kwamen we ook nog een vochtplek op de muur tegen. Deze leek oud en zou zomaar eens de reden geweest kunnen zijn dat bewoner 2 van de woning destijds het dak opnieuw heeft laten doen.

Oorzaak van vochtige dakplaten?

Overigens denk ik niet dat de nieuwe kozijnen de hoofdoorzaak waren. Zo was het deel net onder het dakafvoer het slechtste er aan toe. Dat is te verklaren doordat er een verlaging is aangebracht in het dakbeschot. Hierdoor blijft er altijd wat water in staan na een regenbui en vormt het dus in de winter altijd een koude plek. Regent het een paar keer per week, dan blijft dit dus continu een plek waar condens neer kan slaan. Al hoewel een lekkage ook had gekund, dan zou dit erg onwaarschijnlijk zijn mede door het aanbrengen van de coating. Ook het deel van de hemelwaterafvoer heb ik toen een extra laag gegeven, zodat water nergens tussendoor kan stromen behalve richting de regenpijp.

Wat nu?

De eerste stappen die nu zijn genomen is het strippen van de garage aan de binnenzijde.

Verwijderen plafondplaten en isolatie

Met deze vochtplekken is het goed om te bepalen hoe ernstig het is. Dus ik heb alle plafondplaten verwijderd, inclusief de isolatie (steenwol, 4cm). We hebben nog even overwegen om deze terug te plaatsen, maar gelijktijdig willen we waar het kan maximaal mogelijk isoleren. De garage wordt tegenwoordig verwarmd door een combinatie van radiatoren en een airco. Alle warmte die er niet uitvliegt via het dak is meteen een mooie besparing qua energieverbruik en -opwek. Sowieso vind ik steenwol vreselijk qua verwerking, dus een extra reden om er afscheid van te nemen.

Ventileren: ventilator en een extra ventilatiesysteem

Door de hoge luchtvochtigheid buiten en binnen is het lastig om de boel goed te drogen. Daarom ben ik begonnen met het plaatsen van een grote ventilator die de lucht goed in beweging zet. Hierdoor kunnen de platen en muren rustig hun vocht afgeven en drogen.

Een andere stap is het plaatsen van een balansventilatiesysteem. Wie mijn blogpost Zelf balansventilatie (WTW) aanleggen in een bestaande woning heeft gezien zal vermoedelijk meteen concluderen: twee systemen?!? Ja, dat is juist. Het ene systeem doet de woning, dit nieuwe systeem is alleen voor de garage. De reden hiervoor is van praktische aard, waaronder dat ik niet teveel op het eerste systeem wil hebben draaien om zo de juiste ventilatiedebieten te kunnen halen. Immers er moet voldoende geventileerd kunnen worden, zonder dat het systeem dag in en uit op volle toeren moet draaien. Ook niet geheel onbelangrijk is dat ik niet alle leidingen kwijt kan om de garage ook te verbinden qua ventilatie. In de toekomst wil ik dat de ventilatie op de garage ook op bepaalde momenten flink kan afzuigen, zoals tijdens het klussen (zagen/solderen/lijmen), maar ook om bijvoorbeeld de was te drogen of simpelweg de ruimte te koelen gedurende de nacht.

Als de tijd het toelaat zal ik binnenkort wat meer blogposts maken over ook dit nieuwe ventilatiesysteem.