Welke ventilatiesystemen zijn er?

Er zijn in Nederland en België een aantal veelgebruikte ventilatiesystemen.

Natuurlijke ventilatie (type A)

Natuurlijke ventilatie door het gebruik van ramen en aanwezige naden en kieren valt voor ons eigenlijk al af. Dit is wat we nu hebben. Door meer te isoleren en het binnenklimaat te meten, zien we al snel dat dit geen langdurige oplossing is. De ongecontroleerde luchtstromen bieden niet voldoende verversing of zorgen er juist voor dat bepaalde ruimtes te koud zijn. Zeker in de winter hebben we liever geen ramen open.

Het alternatief is roosters in de ramen. Tegenwoordig bestaan er voldoende uitvoeringen die ook op winddruk sturen. Niettemin, de kans op tocht blijft aanwezig. Tevens kunnen er geuren van buiten naar binnen stromen, zeker in het seizoen dat de houtkachels weer aan gaan. Op sommige plaatsen in de woning zal een rooster ook het geluid van buiten naar binnen brengen, waardoor ramen aan de voorzijde en zijgevel afvallen. Dat komt de doorstroming van lucht weer niet ten goede.

In de wereld van ventilatie noemen we deze vorm ook wel type A. Moderne woningen met haar hoge isolatiewaarde en luchtdichtheid zijn niet geschikt voor dit type ventilatie. Onze woning gaat die kant op, dus natuurlijke ventilatie gaat hem niet worden.

Voordelen type A

  • Weinig verlies van warmte

Nadelen type A

  • Goed ventileren vergt discipline zoals openen van ramen
  • Grote kans op ongezond binnenklimaat (relatieve luchtvochtigheid, CO2-waarde, ratio vluchtige aanwezige stoffen)
  • Kieren en naden hebben grote invloed op mate van ventilatie

Mechanische ventilatie (type B)

Mechanische ventilatie bestaat er in diverse uitvoeringen. Bij type B gebruiken we overdruk. Het grote nadeel hiervan is een groot warmteverlies. Ook in de ventilatie niet echt gecontroleerd te noemen, aangezien de lucht de woning verlaat door roosters maar ook door aanwezigen naden en kieren. Door de overdruk zijn de luchtstromen lastiger te sturen en kan het zijn dat bepaalde ruimtes alsnog onvoldoende zijn geventileerd.

Deze optie komt niet zo vaak voor in woningen.

Voordelen type B

  • Gemakkelijk aan te leggen
  • Goedkoop in aanschaf
  • Mogelijkheid om aangezogen lucht te zuiveren (pollen, ongewenste geuren)

Nadelen type B

  • Extra warmteverlies
  • Ongelijkmatige verversing van lucht en sterk afhankelijk van waar roosters en kieren of naden bevinden

Mechanische ventilatie (type C)

Een vorm van mechanische ventilatie die wel erg vaak gebruikt wordt is type C. In dit geval staat de woning op lichte onderdruk, waardoor lucht meestal via roosters boven de ramen naar binnen komt. Door de onderdruk komt er uiteraard ook koude of warme lucht via naden en kieren naar binnen.

Zelfs nu nog worden woningen opgeleverd met dit type.

Voordelen type C

  • Gemakkelijk aan te brengen in nieuwbouw en renovatie
  • Heeft voor bewoners weinig uitleg en onderhoud nodig

Nadelen type C

  • Roosters zijn nodig om lucht naar binnen te laten en dat kan tochtklachten opleveren
  • Tijdens de winter gaat er relatief veel warmte verloren, tenzij het systeem is gekoppeld met bijvoorbeeld een warmtepompboiler

Balansventilatie (type D)

De volgende optie is mechanische ventilatie in de vorm van balansventilatie. Dit is het type D en voor de meesten bekend als “de WTW”, een unit met warmteterugwinning. De WTW-unit is een relatief groot apparaat ten behoeve van ventilatie en werkt met het principe dat de aanvoer en afvoer van de lucht ongeveer gelijk moeten zijn. Vandaar dat we ook wel spreken over balansventilatie. Moderne WTW-units hebben de nodige sensoren aan boord. Zo meten ze o.a. drukverschillen, luchtstromen, temperatuur, relatieve luchtvochtigheid, CO2-gehalte, etc.

Voordelen type D

  • Warmteterugwinning
  • Mogelijkheid tot extra zuiveren binnenkomende lucht (tegen pollen en ongewenst geuren)

Nadelen type D

  • Kanalen nodig tijdens nieuwbouw, relatief lastig aan te brengen in bestaande bouw
  • Relatief duur apparaat
  • Filters dienen vervangen te worden
  • Onderhoud nodig

Hybride (type E)

Er zijn een aantal oplossingen beschikbaar die type C combineren met warmteterugwinning. Sommige fabrikanten noemen dit zelf type E. Waar bij type D twee luchtstromen elkaar kruisen, kan de hybride vorm ook gebruikt worden om bijvoorbeeld water te verwarmen. Dit water kan dan weer als aanvoer gebruikt worden voor verwarming. Zelf heb ik deze oplossing nog niet vaak gezien.